Y tế - Sức khỏe

Viêm mũi họng cấp là bệnh khá phổ biến ở trẻ em. Nếu bệnh không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nặng nề.

1. Một số nguyên nhân thường gặp:

Thời tiết thay đổi đột ngột, mưa ẩm; hít phải khói thuốc lá, thuốc lào, than, bụi bẩn; nhiễm các vi rút: cúm, sởi, adenovirus…; nhiễm vi khuẩn: phế cầu, tụ cầu, liên cầu … Trong đó nguy hiểm nhất là liên cầu khuẩn nhóm A (S.pyogenes) có thể gây nên biến chứng như viêm khớp cấp (thấp tim tiến triển), viêm cầu thận cấp…

2 . Triệu chứng của bệnh:

-  Chảy nước mũi, ngạt mũi, hắt hơi, đau họng, ho. Lúc đầu ho khan, sau ho có đờm.

- Sốt nhẹ hoặc sốt cao có thể lên đến 39 - 40⁰

- Trẻ quấy khóc, biếng ăn, khó ngủ và thường thở bằng miệng do ngạt mũi. Trẻ có thể thở nhanh hơn bình thường, đôi khi co rút lồng ngực (hay gặp ở trẻ nhỏ, lúc đó có thể tình trạng viêm đã lan xuống đường hô hấp dưới)

- Nôn, đi ngoài phân lỏng.

3. Cách chăm sóc

* Thực hiện vệ sinh mũi họng

– Nếu trẻ mới bị ngạt mũi nhẹ, dịch mũi còn lỏng thì có thể lau rửa mũi ngay cho trẻ bằng khăn mềm. Trong trường hợp dịch mũi đặc, có rỉ mũi thì nên nhỏ 2 – 3 giọt nước muối sinh lý vào mỗi bên mũi, đợi 1 lúc cho nước muối ngấm làm mềm rỉ mũi rồi nhẹ nhàng dùng tay day day mũi bé để rỉ mũi mềm và bong ra.

– Nếu dịch mũi quá nhiều và đặc có thể dùng dụng cụ hút mũi để hút cho trẻ. Tuy nhiên không nên lạm dụng hút mũi vì cách này có thể tạo áp lực gây tổn thương niêm mạc mũi. Tuyệt đối không dùng miệng của người lớn trực tiếp hút mũi dãi cho trẻ.

– Dùng khăn giấy mềm lau sạch mũi, dãi rồi vứt bỏ ngay sau khi sử dụng. 

– Có thể dùng thuốc co mạch theo chỉ định của bác sỹ.

* Chế độ ăn

– Cho trẻ ăn thức ăn giàu dinh dưỡng, mềm, dễ tiêu, dễ nuốt.

– Cho trẻ ăn theo nhu cầu, chia nhiều bữa trong ngày và số lượng mỗi bữa ít hơn bình thường, không nên ép trẻ ăn hết phần thức ăn cha mẹ đã chuẩn bị.

– Có thể dùng quất hấp mật ong, hoa hồng hấp đường, gừng, chanh cho trẻ uống để chữa ho.

*  Dùng thuốc hạ sốt và kháng sinh theo chỉ định của Bác sĩ

4 . Phòng bệnh

– Giữ ấm cơ thể, nhất là cổ, ngực, gan bàn chân khi thời tiết lạnh.

– Vệ sinh họng, miệng sạch sẽ bằng cách đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy.

– Bỏ thói quen cho tay lên miệng, ngoáy mũi, điều này cũng khiến trẻ dễ bị viêm mũi họng , vì  vậy cũng nên giúp trẻ tránh thói quen xấu này.

– Cha mẹ cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ:

+ Không tự ý dùng thuốc kháng sinh, không dùng lại đơn thuốc cũ của lần khám trước.

+ Không tự ý nhỏ các thuốc co mạch kéo dài cho trẻ.

– Đảm bảo môi trường sống tránh khói bụi, ẩm mốc, chật chội.

– Tránh cho trẻ tiếp xúc với nguồn lây: người lớn hoặc trẻ em bị bệnh.

5 . Viêm mũi họng cấp theo YHCT

Thể bệnh viêm họng cấp theo YHCT

Phong nhiệt: Mũi họng hơi sưng đỏ, khô, nóng, hơi đau, ngứa cổ, nuốt khó, có thể kèm sốt, hơi bị lạnh, đau đầu, ho và khạc ra đờm vàng, chất lưỡi bình thường hoặc hơi đỏ, rêu lưỡi vàng mỏng, mạch phù sắc.

Phong hàn: Mũi họng hơi đau, hoặc ngứa, niêm mạc hơi đỏ nhưng không sưng, nuốt có cảm giác vướng, sốt nhẹ, sợ lạnh, không có mồ hôi, chảy nước mũi trong, ho có đờm trong loãng, chất lưỡi hồng nhạt, rêu trắng mỏng, nhuận, mạch phù khuẩn.

Phế vị nhiệt thịnh: Mũi họng sưng đau nhiều, màn hầu sưng đỏ, nuốt khó, đau, đờm vàng, nhiều, khó khạc, hạch góc hàm sưng to, ấn đau, sốt, miệng khô, đầu đau, đại tiện táo, tiểu tiện vàng, chất lưỡi đỏ, rêu vàng dầy, mạch hồng sác.

 Điều trị thể phong nhiệt: Pháp điều trị là sơ phong thanh nhiệt, giải độc lợi họng. Dùng bài thuốc Sơ phong thanh nhiệt thang (nghiệm phương) gia giảm: kinh giới 10g .phòng phong 10g .ngưu bàng tử 12g .cam thảo 6g .kim ngân hoa 12g .liên kiều 12g .hoàng cầm 12g .tang bạch bì 12g .xích thược 12g .cát cánh 10g .triết bối mẫu 10g .thiên hoa phấn 12g .huyền sâm 12g.

Điều trị thể phong hàn: Pháp điều trị là tân ôn giải biểu, sơ phong tán hàn. Dùng bài thuốc Lục vị thang (Hầu khoa bí chỉ) gia giảm: kinh giới 10g .phòng phong 10g .cát cánh 10g .cam thảo 6g .bạc hà 6g .cương tàm 10g .tô diệp 10g .sinh khương 10g

Điều trị thể phế vị nhiệt thịnh: Pháp điều trị là thanh nhiệt giải độc, lợi hầu tiêu thũng. Dùng bài thuốc Thanh hầu lợi cách thang (Hầu chứng toàn khoa tử trân tập) gia giảm: kim ngân hoa 12g .liên kiều 12g .đại hoàng 6g .hoàng cầm 10g .chi tử 10g .bạc hà 6g .ngưu bàng tử 12g .kinh giới 10g .phòng phong 10g .huyền minh phấn 6g

Chữa viêm mũi họng tại chỗ: dùng các vị thuốc có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tiêu thũng chỉ thống như kim ngân hoa, liên liều, kinh giới, ngưu bàng tử, cam thảo để chế thành dung dịch khí dung. Dùng máy khí dung để tiến hành điều trị tại chỗ.

Chữa viêm mũi họng bằng châm cứu: Dùng kim tam lăng chích nặn máu huyệt thiếu thương, ngày một lần. Day bấm huyệt hợp cốc.

BS Trần Chiến Thắng - Khoa Ngũ quan