Y tế - Sức khỏe

BỆNH SUY GIÃN TĨNH MẠCH CHI

Theo thống kê, 70% số người mắc bệnh giãn tĩnh mạch chi trên thế giới là phụ nữ. Tại Việt Nam, dự đoán độ tuổi mắc bệnh giãn tĩnh mạch mãn tính sẽ dần trẻ hóa hơn vì sự phát triển trong nền kinh tế khiến lối sống người dân thay đổi.

Giãn tĩnh mạch chi là bệnh gì?

 Suy giãn tĩnh mạch là hiện tượng hệ thống tĩnh mạch khu vực chân bị suy giảm chức năng dẫn máu về tim, gây ra hiện tượng ứ đọng máu và biến dạng các mô xung quanh chân. Thực tế, giãn tĩnh mạch có thể xảy ra ở vùng cánh tay hay bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, tuy nhiên đại đa số trường hợp thường là giãn tĩnh mạch ở chân. 

Nguyên nhân suy giãn tĩnh mạch chân

Sau khi động mạch đã hoàn thành quá trình dẫn máu từ tim đi khắp cơ thể, hệ thống tĩnh mạch sẽ có nhiệm vụ dẫn máu từ ngoại biên về lại tim. Quy chế này được lặp lại liên tục để giúp máu được tuần hoàn. Tĩnh mạch ở chân bơm máu về tim được là dựa vào các cơ bắp chân co thắt liên tục. Các van nhỏ trong tĩnh mạch có nhiệm vụ mở ra để bơm máu về tim và co lại để ngăn máu bị chảy ngược. Nếu không may van tĩnh mạch bị yếu hay bị thương tổn không thể co thắt linh hoạt, máu sẽ ứ đọng ở tĩnh mạch, gây ra hiện tượng suy giãn tĩnh mạch chân.

Nguyên nhân và những yếu tố làm tăng nguy cơ suy giãn tĩnh mạch có thể kể đến như:

- Suy giãn tĩnh mạch tiên phát

- Giãn tĩnh mạch vô căn: Do bất thường về mặt di truyền và/hoặc huyết động của hệ tĩnh mạch nông gây ra. 

- Suy giãn tĩnh mạch sâu tiên phát: Do sự bất thường về giải phẫu, bờ tự do của van quá dài, gây ra sa van; hoặc do giãn vòng van.

- Bệnh lý tĩnh mạch hậu huyết khối.

- Dị sản tĩnh mạch: thiếu hụt hoặc thiểu sản van tĩnh mạch (sâu hoặc nông) bẩm sinh, dị sản tĩnh mạch có kèm theo hoặc không rò động mạch - tĩnh mạch.

- Bị chèn ép: khối u, hội chứng Cockett.

Các yếu tố tăng nguy cơ mắc suy giãn tĩnh mạch

- Độ tuổi: giãn tĩnh mạch là căn bệnh dễ bị ở người già. Nguyên nhân là do khi bị lão hóa, các van tĩnh mạch sẽ hao mòn làm giảm khả năng bơm máu về tim.

- Giới tính: phụ nữ là đối tượng có khả năng cao mắc phải bệnh này do sự thay đổi nội tiết tố. Giai đoạn tiền kinh nguyệt và giai đoạn mãn kinh là hai thời điểm rủi ro nhất

- Thời kỳ mang thai: khi mang thai lượng máu trong cơ thể của phụ nữ khi mang thai sẽ nhiều hơn bình thường vì cần cung cấp máu cho cả thai nhi, lúc này van cơ ở tĩnh mạch sẽ phải hoạt động nhiều hơn, điều này có khả năng gây ra giãn tĩnh mạch chân.

- Tiền sử gia đình: nếu thành viên trong gia đình mắc bệnh này, có nguy cơ cao bạn cũng sẽ mắc bệnh do yếu tố di truyền.

- Béo phì: do các tĩnh mạch chân phải chịu trọng lực của toàn bộ cơ thể nên nếu thừa cân sẽ gây áp lực nhiều hơn, dễ làm giãn tĩnh mạch ở chân.

- Đứng hoặc ngồi tại chỗ lâu: khi giữ nguyên tư thế trong một thời gian dài sẽ khiến máu bị nghẽn lưu thông.

Triệu chứng giãn tĩnh mạch chi thường gặp

Các triệu chứng giãn tĩnh mạch chân thường sẽ tăng theo mức độ từ bệnh nhẹ cho đến bệnh nặng. 

Khi bệnh nhân mắc bệnh giãn tĩnh mạch chân giai đoạn nhẹ, sẽ bắt gặp những triệu chứng không rõ ràng và tức thì như: nhức mỏi, đau chân, cảm giác nặng nề ở chân, tê và phù chân, chuột rút về đêm,lạnh chân,…

Vì những triệu chứng suy giãn tĩnh mạch chân nêu trên rất nhẹ và diễn ra trong thời gian ngắn nên người bệnh chủ quan không để ý đến. Tuy nhiên đến một thời điểm bệnh trở nặng thì các cơn đau sẽ kéo dài và để lại các hệ lụy nghiêm trọng hơn như: 

- Phù chân: chân có thể bị phù khu vực mắt cá chân hoặc bàn chân, khi mang giày dép sẽ cảm giác chật chội hơn thường ngày. 

- Chàm da: màu da bị thay đổi thành xanh hoặc tím đậm do máu đã ứ đọng quá lâu tại các tĩnh mạch trên.

- Nặng nề, đau nhức chân: khi bước đi người bệnh cảm giác bị kéo lê và nhìn thấy được các đường xoắn ngoằn ngoèo trên chân. 

- Loét da cẳng chân: nếu bị nhẹ thì da có thể tự lành, tuy nhiên khi bệnh chuyển biến phức tạp da sẽ không kịp tự lành nữa, từ đó làm tăng nguy cơ bị nhiễm trùng da.

- Các triệu chứng giãn tĩnh mạch chân thường rõ ràng hơn vào ban đêm, đặc biệt là sau khi đứng hoặc ngồi một chỗ quá lâu.

Giãn tĩnh mạch chân có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng hơn khi bị biến chứng như: loét da, huyết khối, thuyên tắc động mạch - tĩnh mạch. Vì thế khi có những biểu hiện trên bạn nên nắm rõ tình trạng bệnh lý của bản thân để điều trị kịp thời. 

Đông y chữa suy giãn tĩnh mạch chân

- Đông y gọi là chứng thanh xà độc, bởi nhìn bên ngoài khối tĩnh mạch ở bắp chân ngoằn nghèo giống như con rắn.                                                                                                                                                                                      

- Nguyên nhân do huyết ứ, khí trệ, mạch lạc tắc trở gây nên.

- Biểu hiện: người bệnh xuất hiện các triệu chứng như cảm giác nhức mỏi, nặng chân, phù, tê bì,bàn chân lạnh hay bị chuột rút về đêm.,trên da xuất hiện tĩnh mạch nổi rõ màu xanh hoặc tím..

- Bài thuốc điều trị:tứ vật đào hồng gia giảm;gồm các vị; đương quy 15g, xích thược 12g, hồng hoa 10g, đào nhân 10g, xuyên khung 12g, hoàng kỳ 20g, thục địa 10g, hòe hoa 12g, đan sâm 12g,ngưu tất 12g,quế chi 08g,đại táo 12g,sinh khương 06g. Sắc uống ngày 1 thang. Uống liền 20-30 ngày là 1 liệu trình. Uống khi thuốc còn ấm, sau bữa ăn 30 phút.                          

- Bài thuốc có tác dụng hoạt huyết hóa ứ ,ôn thông kinh lạc.

BSCKI Trương Tất Tiến - khoa Ngoại Phụ